In deze rubriek staan zo veel mogelijk milieuvriendelijke, goedkope en simpele tips voor in en om de tuin. U kunt ook tips insturen en u kunt de Heks schrijven als u een probleem of een vraag heeft dan helpt ze u aan een antwoord.

Praten met planten

Natuurlijk praten heksen met planten, dat wist u al. Maar u kunt het zelf met enige moeite ook leren. Hier zijn wat tips voor beginnende plantenfluisteraars.
Planten praten via hun bladeren. Zo is de boodschap van planten met lichtgroene bladeren dat ze vochtminnend zijn, van goede voeding houden en niet te felle zon. Behaarde bladeren, die er zo viltig uitzien, betekent over het algemeen dat de3 plant goed kan leven met weinig water en dood gaat van te veel water. Datzelfde geldt voor planten met naaldvormige blaadjes. Ze zijn helemaal ingesteld op weinig verdampen en kunnen veel zon en droogte verdragen. Tot zover de taal van gezonde planten. Als planten ziek dreigen te worden of ziek zijn, waarschuwen ze vaak met verkleuringen van het blad. Een plant die steeds lichtere bladen krijgt en slap wordt heeft last van wateroverlast, soms zelfs van wortelrot. Je kunt hem uitgraven en de rotte delen wegsnijden en zorgen voor of een andere standplaats of een betere waterhuishouding (zand erbij bijvoorbeeld).

Bleek

Bleek blad, tot bijna geel aan toe, dat stevig aanvoelt (en vaak ook niet zo goed groeit) heeft gebrek aan stikstof. Bij koolsoorten wordt het blad vaak donkerpaars. Stikstof zit in de lucht en in de grond. De meeste planten kunnen de stikstof niet zelf uit lucht halen en hebben daar bacteriën voor nodig. Te weinig stikstof kan ontstaan door koude of zuurstofgebrek in de grond, onder bijvoorbeeld natte omstandigheden. Je kunt natuurlijk kunstmest bijvoeren (N staat er op de meststof die u toe moet voegen), maar doe het liever met gedroogde koemest. Ook kippenmest, bloedmeel en hoornmeel zorgen voor stikstof. Compost toevoegen kan ook. In rottend plantenmateriaal komt meestal stikstof vrij. Pas op met stro: op ondergeploegd stro of strorijke stalmest kunnen de bacteriën die hierop groeien zoveel stikstof uit de grond halen dat er voor de plant onvoldoende overblijft.
Je kunt ook vlinderbloemigen (lupine, klaver) of gele mosterd aanplanten die zorgen voor stikstof in de bodem.
Maar het allerleukste en makkelijkste is zelf een heksenbrouwsel maken. Brandnetelblad bevat veel stikstof, dus maak daar het brandnetelgier van. Voor brandnetelgier gebruik je ongeveer 1 kg verse brandnetels op 10 liter water. Laat het mengsel 2 weken staan en roer er elke dag in. Er zal zich schuim ontwikkelen vanwege het gistingsproces, en het kan behoorlijk stinken. Zeef het mengsel voor gebruik en verdun het ongeveer 10 keer (te hoge concentratie kan het giftig voor planten zijn). Giet het verdunde mengsel bij de voet van de plant.
Te veel stikstof is echter ook niet goed, dat tast de wortels aan, zorgt voor waterige planten, meer ziektes, vorstschade en voor gifitig nitriet in de groenten, dus wees voorzichtig met bijmesten.

Geel

Gele randen, geleidelijk bruin worden en naar binnen krullen van de bladeren betekent dat de plant gebrek aan Kalium heeft (K). Ook worden de planten vaak sprieterig. Kalium speelt een rol bij de waterhuishouding van de plant en bij de vorming van suikers en zetmelen. Knolgewassen zoals aardappels of selderieknol hebben veel kalium nodig. Gedroogde koemest is een goede remedie. Vinassekali is ook een goede biologische meststof. Maar een beetje heks maakt smeerwortelgier. Zie bij brandnetelgier maar maak het dan met smeerwortelbladeren (groeit volop op de spoordijk en en langs de slootkant).

Geel met groene nerven

Geel blad, overlopend naar wit met groene nerven is een roep om magnesium (Mg). Ook krullen de bladpunten vaak om. Magnesium is nodig om de bladeren groen te maken. Fruit en druiven zijn gevoelig voor magnesiumgebrek. Magnesium gebrek kan ontstaan op te natte grond, vooral als die ook nogal zuur is. Ook zuurstofgebrek door een dichtgestampte aarde kan de oorzaak zijn. Het helpt om de grond wat losser te maken met wat fijngeknipte plantenresten erdoor. Het blad bespuiten met water met bitterzout (10 mg op een liter water, zie de vorige tips van de heks) kan helpen. Hoewel de grond minder zuur maken door het toevoegen van wat kalk kan helpen is voorzichtigheid geboden:te veel kalk geeft ook een magnesiumtekort.

Geel blad, overlopend naar bruin met groene nerven is een tekort aan ijzer (Fe), dart komt veel minder voor dan magensiumtekort, en komt meestal door een te veel aan calcium. Dat betekent dat u de grond moet verzuren, dat kan door het toevoegen van turf of aluin of snoeisel van coniferen. Anders is het mogelijk om ijzerchelaat te kopen en dat toe te voegen.

Paarsrood

Een paarsrode schijn vooral aan de onderkant van het blad betekent dat uw plant roept dat ze een tekort heeft aan fosfor ook wel fosfaat genoemd (P). Je kunt dat ook aan de wortels zien, die zijn er vaak slecht aan toe. Wat goed helpt is fijngesneden bananenschil rondom de plant in de aarde werken. Fosfaat is belangrijk voor de ademhaling van de plant. Beendermeel is een goede aanvullende bemesting, en een fijngesneden bananenschil in de grond werken geeft ook soelaas.

Fanmail

De heks heeft post gekregen met een vraag en is daar blij mee.

Beste tuinheks,
Ik lees uw rubriek met grote belangstelling, omdat de tips milieuvriendelijk en goedkoop zijn. Nu heb ik een probleem. Voor het verwijderen van een boomstronk, schrijft u, dat je bitterzout kunt gebruiken. Bij mij staan er drie op een kluitje. Eén wil ik laten staan om uit de stronk weer een boom te laten groeien. Wat gebeurt er nu als ik het bitterzout gebruik voor de andere twee? Blijft die ene dan onaangetast? Dat bitterzout kruipt toch in de wortels en dan beschadigt het ook de wortels van
de stronk, die juist moet gaan groeien. En is het bitterzout niet schadelijk (want giftig) voor de bodem? Uitkijkend naar uw reactie.

Marrigje

Beste Marrigje,
Uit je brief begrijp ik dat je van een boom met drie hoofdtakken er twee weg wilt hebben en een opnieuw uit wilt laten lopen. Dan ik het niet verstandig om bitterzout te gebruiken. Dat bitterzout versnelt het verrottingsproces en kan daarmee de hele stam aantasten. Dat versnellen van het verrottingsproces is precies waarom planten er blij van worden, ze kunnen daardoor sneller voedsel opnemen uit afgestorven plantendelen. Bitterzout is, net als bijna alles, mits met mate ingezet heilzaam, maar bij overdaad giftig. Ik zou de stammen die je verder wilt laten groeien zo afzagen dat er geen water in kan gaan staan en dat ze mooi dicht kunnen groeien met schors.

Je Tuinheks

door Iris