Iedere rechtgeaarde tuinder heeft natuurlijk een composthoop en dat is goed, maar het kan nog beter. Gooi je op je composthoop ook je eigen keukenresten , dan loop je het  risico dat je ratten op bezoek, zo niet permanent te logeren, krijgt. Maar het is ook een beetje zonde om je keukenresten zo maar in de vuilnisbak te gooien en naar de vuilverbranding te laten brengen. Ik heb sinds een half jaar een bokashi-emmer en kan dat van harte aanbevelen. Bokwatte, denk je misschien?

Fermenteren kun je leren
Bokashi is het Japanse woord voor “goed gefermenteerd organisch materiaal”. Fermenteren is een duur woord voor vergisten. Fermenteren is hot, als het gaat om het klaar maken van eten (denk kool, tabasco, vissaus, chocolade, bier, wijn, salami)  maar is ook bruikbaar voor het omzetten van afval in een soort Haarlemmerolie voor je tuin.  Om eten te fermenteren kun je bij hipsters allerlei cursussen volgen. Verse witte kool wordt met bijvoorbeeld  gesneden en gezouten en met behulp van onder meer melkzuurbacteriën en in zuurstofloze omstandigheid bewaard. Die witte kool wordt fermentatie zuurkool. Het is een soort laten verrotten onder gecontroleerde omstandigheden. Zie meer over eten fermenteren op https://www.kokenmetkennis.nl/fermenteren-van-kool-verrot-lekker/) . Allerlei goede stoffen blijven door het fermenteren in het eten zitten en zijn goed voor ons en onze darmflora, maar ze zijn ook goed voor onze planten.   Etensresten zoals schillen, stronkjes (ook de aardappelschillen en de citrusvruchtenschillen!) en zelfs gekookte kliekjes, maar ook tuinresten kun je fermenteren en er fantastisch plantenvoer mee maken.

Bokashi als bodembooster
De bokashi-set bestaat uit twee plastic emmers met  luchtdichte deksels en onderin een kraantje. Je strooit wat bokashi-starter (een soort zurig ruikend zaagsel waar de schimmel die het goed werk gaat doen al in zit) op het rooster op de bodem, dan een laagje van 5 cm keukenafval, dan weer een schepje starter, een beetje aandrukken met het bijgeleverde spateltje en zo voort.  Als je emmer vol is, en dat duurt best heel lang is mijn ervaring, moet hij twee weken blijven staan. Het kraantje dient om regelmatig, bijvoorbeeld elke week het vocht te verwijderen (daardoor slinkt de massa in je emmer steeds). Dat vocht is goud voor je tuin en je bloembak. Je moet het 1 op 100 (!)  verdunnen en over je planten uitgieten. Het ruikt een beetje zuur, maar niet vies.  Dat mengsel is voedsel, vooral allerlei micro-nutriënten  (lees op onze  kennisbank nog eens na wat dat ook al weer zijn en waarom ze belangrijk zijn voor planten, maar het is ook echt een bodemverbeteraar. De structuur van je bodem wordt beter, zo kunnen je planten beter wortelen, en het stimuleert het bodemleven. Bodemleven zijn alle micro-organismes: bacteriën, schimmels, eencelligen, zweepstartjes, springstaartjes, kortom alle onzichtbare tuinmannetjes die zich inspannen om planten en bomen goed te laten groeien en ons, via die planten, van gezonde voeding voorzien. Ze roeien ziektes uit, transporteren water en voedsel.  Je planten worden weerbaarder en jij ook. Als je volle emmer twee weken staat te ‘rijpen’ gebruik je alvast je andere emmer. Na twee weken kun je de resten die nog in je eerste emmer zitten in een ondiep geultje in de tuin ingraven of in je composthoop verwerken. De inhoud verteert snel en zorgt ook weer voor verbetering van de bodem.

Beter dan compost
In tegenstelling tot gewone compost blijft in Bokashi koolstof en energie bewaard, dus geen stikstof uitstoot. De bokashi is ook licht verteerbaar voor je planten, kortom een ideaal menu. Je kan er volgens de regels ook botten en schalen van schelpdieren  in gooien, maar daar zou ik voorzichtig mee zijn. Ik heb een keer een hoeveelheid kreeftpantser, garnalenschillen en vissenvel in gegooid, toen vond ik het mengsel wel echt stinken (niet erger dan mest, maar wel echt een penetrante geur). Ook beschimmelde of verrotte resten kun je er beter niet ingooien en geen vloeistof zoals melk, sap, soep, olie water of azijn. Ik heb het uitgeprobeerd op mijn bovenwoning. Ik moet zeggen het is bijna geurloos, ik merk dat het ook enorm veel stank uit de vuilniszak scheelt. Ik verzamel over de dag alle groenten en fruitrestjes in een klein bakje in de gootsteen en doe maximaal een keer per dag de deksel van mijn bokashi-emmer open. Ik heb veel minder afval en fiets maximaal een keer per vier tot 6 weken een volle emmer naar de tuin. Als ik op de tuin woon staat de emmer daar. Het vocht haal ik er eens per week of per 14 dagen uit. Het is het beste om dat vocht niet lang bewaren. Dus ik tap het af voordat ik naar de tuin ga een giet het dan verdund uit. Het onverdunde bacterie en schimmelmengsel is trouwens ook te gebruiken als gootsteenontstopper volgens de fabrikant. Dat heb ik nog niet uitgeprobeerd.

Het hele setje is voor ongeveer  6  tientjes te koop bij www.emnatuurlijkactief.nl en zelfs bij Bol.com. De starter kost ongeveer 2 tientjes voor een zak. Ik heb nu twee volle emmers verwerkt en nog geen tiende van de starter verbruikt, dus dat zijn de kosten niet. Je kunt ook vocht uit de volle emmer op je nieuwe mengsel gooien, dan schijn het ook te werken. Je kunt het ook grootschalig doen, dus misschien is dat iets voor WURM om eens aan te pakken.

Iris