Een haatdier om van te houden

De naaktslak scoort erg hoog bij tuinders op de lijst van haatdieren. Ik schat wel bij de eerste drie, zo niet helemaal bovenaan. Hij ziet er niet uit, en hij slobbert met zijn bonkige mondje (hij heeft geen tanden maar een geribbelde hoornrand) honderden tere kweekplantjes, hosta’s of riddersporen naar binnen. Onze naakte glijers kunnen snel vreten en ze voelen smerig aan.

Ze eten 50 % van hun lichaamsgewicht per dag. In vochtige zomers kunnen ze echt een plaag worden in de ogen van tuinders, vooral omdat ze wel van een jong blaadje houden. Wie in voorjaar of zomer in de vochtige schemering op zijn gras gaat wandelen, glijdt ook nog eens uit over zijn slijmspoor. Wie dat geen griezel vindt… en toch, en toch heeft deze slijmjurk mijn hart gestolen. Eerst wat droge feiten en dan, en dan de echte juicy, of liever slimy, details, waardoor je niet anders kan dan van ze gaan houden. Tot slot wat recepten voor een crime passionel.

 

 

Naakt of met huis
Slakken worden door biologen ingedeeld bij de gastropoda, de buikpotigen. Ze hebben op hun kop vier zachte intrekbare steeltjes.

Hun ogen zitten op steeltjes en de kortere steeltjes zijn tentakels waarmee ze kunnen ruiken. Ze komen grofweg in twee soorten: naakt of met huis. De huisjesslakken waren er eerder dan naaktslakken. Bij veel naaktslakken kun je echter nog een overblijfseltje van een huisje op hun rug vinden in de vorm van een hoornig knobbeltje. Naaktslakken komen oorspronkelijk uit zee, daar wonen nog steeds veel van hun verre soortgenoten. Je weet niet wat je ziet, wat een wonderschone schepseltjes dat zijn: neonkleurig, met frivole franjes en ruches.

 

Er zijn wel een wel 10 soorten landnaaktslakken, of longslakken zoals ze genoemd worden, die in Nederland veel voor komen. Die zijn uiterlijk veel saaier. Ze zijn bruin/zwart/grijzig. Ze hebben een soort manteltje op hun rug (daar zat vroeger in de evolutie hun huisje). Het gaatje dat daar in zit is hun ademhalingsopening.

De bekendste is de grote wegslak, met zijn kokette oranje randje.

De grote aardslak is met ruim 20 cm de grootste, en is helemaal bruin, hij eet ook andere naaktslakken. De leukste vind ik de gevlekte aardslak, die heeft een soort panterpakje aan.

 

 

Zitten veel onder de aarde of in de compost, onder bladeren, waar de zon ze niet kan bereiken. Ze komen ‘s avonds in de schemering pas tevoorschijn. Een grote naaktslak kan overwinteren en wel een paar jaar oud worden. Ze leggen in maart/april hun eitjes, witte doorschijnende bolletjes, in hoopjes van ongeveer 25 onder de grond. In totaal kunnen ze in een seizoen wel 500 eieren leggen. Na een week of drie komen de eitjes uit.

Slijm
Naaktslakken worden grondig gehaat door tuinders, niet alleen vanwege hun vraat aan dierbare planten, maar ook doordat ze ziektes en schadelijke schimmels kunnen verspreiden. Ze verspreiden echter ook voor het bodemleven erg belangrijke schimmels en bacteriën. Ze ruimen ook heel veel rommel op in de natuur, dode planten, dode dieren, poep. Slakkenslijm op de aarde is voor andere slakken een teken dat er al collega’s aan het vreten zijn, dus dat ze beter een maagdelijk stukje grond kunnen zoeken om te lunchen.  Het is ook een telefoonlijn, als ze elkaar wel willen opzoeken, hoeven ze alleen maar het spoor te volgen. Behalve een geurspoor en een handig soort van spoorbaan voor onze buikpotigen, is hun slijm ook het materiaal voor hun liefdesnestjes. Want je zoekt het niet achter ze, maar het zijn fantastische minnaars. Of minnaressen, want ze zijn zowel man als vrouw tegelijk. Achter hun oor zit een lange uitschuifbare penis. Ja heren, die is om jaloers op te zijn, wel zeker half zo lang als hun lichaamslengte. En aan het einde voorzien van een schattig soort aai- of grijphandje. Hun penis komt uit hun vrouwelijk geslachtsdeel, waar ze zaad in kunnen opvangen en waar hun eitjes zitten.

Minnekozen
En ja, om jullie afgunst nog meer te wekken: ze kunnen het met zichzelf doen, maar ze doen het graag met elkaar. Ze doen aan uitgebreid voorspel door elkaar te likken, waardoor er slijm vrijkomt. Wegslakken, die met die oranje franje, bijvoorbeeld draaien rondjes om elkaar heen, een echte liefdesdans, en maken zo een sappig bedje van slijm. Daarna blazen ze allebei een ballonnetje op dat uit hun rechterwang komt. Die wrijven ze dan zacht tegen elkaar aan en zo wisselen ze zaadjes uit die naar hun eitjes stromen. Een aardslakkenpaar klimt al kozend in een boom, kronkelt zich om elkaar en laat zich aan een lang koord van slijm naar beneden zakken. Ze wiegen in de wind terwijl hun piemels zich zachtjes om elkaar kringelen en blijven zo tijden lang de liefde bedrijven. Als je dat niet romantisch vindt, heb je toch een hart van steen. Ik ben helemaal into slakkenporn geraakt (onderaan dit artikel deel ik een paar links met je, pas op zeer verslavend!).

Doodvreten
Voor wie toch niet hopeloos verliefd geworden is op onze romantische slijmjurken dan toch wat bestrijdingstips. In eerdere nummers kwamen al de bierval, het koffiedik, de koperstrips en ruwe oppervlaktes aan de orde. Ook stank wil helpen, dus sproei je planten met knoflookaftreksel (zie de tuinheks met koken voor je planten). Je kunt deze tips hier nalezen. Hier wat tips voor als je door geile moordlust bevangen wordt.

Strooi vooral geen gewone slakkenkorrels op basis van metaldehyde of methiocarb, die zijn supergiftig voor bijvoorbeeld vogels en egels die de korrels of de vergiftigde slakken eten. Ook huisdieren en wormen eten die korrels graag op en gaan er dood aan. Kijk dus goed op het etiket en koop deze korrels niet!

Korrels op basis van ferrifosfaat (Escar-Go van ECOstyle, toegelaten in de biologische landbouw) doden naaktslakken door hun kropklier te verlammen. De werkzame stof in Escar-Go, ferrifosfaat, is een verbinding die vrij in de natuur voorkomt. Er zit een lokstof bij waardoor de naaktslakken zich letterlijk doodvreten. Ze trekken zich terug en sterven na twee tot vier dagen. Strooi zuinig, 30 korrels per vierkante meter is genoeg. Als de korrels blijven liggen, zijn de slakken weg. Je kunt de lijken heel goed laten liggen, die trekken weer slakkenvreters aan en die pakken dan gelijk en aantal levende soortgenoten mee.

Dobbelsteentjes
Naaktslakken lusten bijna alles, van hondenpoep tot erwtensoep, maar worden zelf lang niet door iedereen gegeten. Niet door ons (hoewel ik de eerste recepten al op het internet heb gezien, maar dan moet je ze zelf in dobbelsteentjes snijden!). Wel weer door eenden, kippen, egels, hazelwormen, ringslangen, (koi)karpers, everzwijnen, hagedissen en amfibieën. Die zijn er dol op, maar die hebben we nog niet zo veel op onze tuin. Dus hoe meer wij de kwaliteit van ons water verbeteren, hoe meer amfibieën er komen en hoe minder slakken. Misschien wordt het voor de stippengroep ook eens tijd voor de aanleg van broeihopen voor ringslangen, paddenpoelen, en egelbunkers.

Jagen
Een beproefde natuurlijke bestrijdingsmethode is zelf gaan jagen. Elke zoele zomeravond een rondje door de tuin, eventueel met je koplamp op, is geen straf. Je kunt ze ook lokken door grapefruit- of meloenschillen, rabarber bladeren of stukken bruin karton neer te leggen en die elke avond even te ontslakken. Paneermeel schijnt ook te werken. Tenzij je heilig gelooft in de weldadige werking van huidcontact met slakkenslijm, handschoenen aan. Ik gooide mijn buit in de sloot, maar daar schijnen ze weer uit te kunnen komen. De spoordijk is misschien een beter alternatief. Er zijn jagers die ze doden door ze te koken of te bevriezen. Je kunt met je buit ook een dodelijk huurleger kweken, zie verderop in dit stuk onder “slakkensoep”.

Huurlingen
Voor de jachthaters, of mensen die niet zelf hun handen vuil willen maken aan moord, zijn er kleine huurlingen te koop.  De kleine moordenaars heten officieel Phasmarhabditis, het zijn nematodes, een speciaal soort aaltje (het zijn andere aaltjes dan die je planten opvreten!).

Dat aaltje heeft een geheim wapen: het stopt een bacterie in de slak, die de slak doodt en voedt zich dan met de afvalstoffen. Eén aaltje kan meerdere slakken doden. De slak krijgt een soort dikke bult achter zijn kop en is in een week of twee dood.

Dan gaat het aaltje op zoek naar de volgende slak. Je kunt er 3.000.000 voor ongeveer 50 euro aanschaffen. Ze kunnen niet tegen de vorst, dus elk jaar opnieuw kopen. Ik zeg: delen (en vermenigvuldigen) met je hele laantje en je bent voor een paar euro de man van je slijmerds af. Je kan namelijk ook met een pakje uit de handel zelf veel meer aaltjes kweken.

 

 

Alen kannibalen: slakkensoep

Voor de doe-het-zelvers onder ons, hier een recept om zelf aaltjes te kweken:

Zoek tenminste 20 naaktslakken (hoe meer hoe beter). Doe ze tijdelijk in een potje met wat sappige blaadjes en luchtgaatjes in het deksel. Als je er genoeg hebt, doe ze dan in een emmer met een centimeter water en maak er bladereilandjes in, zodat ze niet gelijk verdrinken. Zorg voor een stevig en zwaar deksel, zodat de rakkers niet kunnen ontsnappen. Af en toe even roeren met een stok. Na 14 dagen moeten de slakken wel geïnfecteerd zijn, want de nematodes houden van vocht en ontwikkelen zich in water. Je kunt ook een beetje (theelepeltje) van het aaltjes poeder (dat je kunt kopen) in je emmer gooien dan gaat het sneller. Dan vul je de emmer helemaal met water, filter je slakkensoep en giet of beter nog sproei het mengsel zuinig over de aarde rondom je gevoelige plantjes. Het werkt ongeveer 6 weken en bij temperaturen boven de 15 graden. De vieze derrie die je eruit gezeefd hebt, kun je weer gebruiken als starter voor je nieuwe slakkensoep.

Zelf jagen, je tuin aantrekkelijk maken voor andere jagers, en huurlingen combineren is de beste strategie. Slakken en slakkeneieren worden veel gegeten door vogels, amfibieën (kikkers, padden, salamanders), spitsmuizen en insecten. Het loont dus om ervoor te zorgen dat je tuin een aantrekkelijke plek is voor slakkeneters.

 

Voor slakken porn kijk: hier of hier of  hier

Aaltjes kun je kopen bij www.biocontrole.nl of www.tuinkenner.nl (je kunt het best in het voorjaar beginnen).