Heeft u ze ook ? Van die groene, gele of grijze korstige vlekken op stoeptegels, keien, beton of zelfs bomen. Gefeliciteerd dan heeft u korstmossen, of zoals de wetenschappelijke benaming is lichenen. Over het algemeen groeien korstmossen op plaatsen waar niet veel zwaveldioxode of ammoniak in de lucht zit. Dat betekent schone lucht. Sommigen kunnen zelfs de lucht schoner maken, tel uit je winst. Korstmossen zijn eigenlijk geen mossen, maar het is een combinatie van schimmels en algen of wieren. Ze kunnen plakken vormen, maar ook als baarden aan bomen hangen. Korstmossen op bomen groeien vooral aan de zuidwestkant (handig voor de wandelaar, als je moet oriënteren zonder compas). Dit in verband met water en licht.
Als je ze met een vergrootglas bekijkt zie je de prachtige miniwereld. Soms zie je echt een soort micropaddenstoeltjes, soms lijken het kleine boompjes of miniboerenkolen. Ze maken net als hun grotere familieleden sporen aan om zich verder uit te zaaien. Die schimmel en alg leven in symbiose, dat wil zeggen dat ze heel goed samenwerken. De algen zorgen voor voedsel en de schimmels zorgen er voor dat de algen niet opgevreten worden. Ze produceren een soort gifstof, een cyanide. De schimmels houden ook water vast voor de algen en scheiden een zuur af dat de algen weer voor hun spijsvertering kunnen gebruiken. De schimmels beschermen de algen in ruil voor het voedsel ook nog eens tegen te felle zon. Een ideaal huwelijk: soms zijn de combinaties zo goed dat ze zonder elkaar niet eens kunnen overleven.

Ze hebben vaak de meest prachtige namen: wat dacht u van Stoeprandvingermos, of Rode Heidelucifer of Rhododendronkorst (fijn voor de Scrabble en Wordfeud). Veel korstmossen, zoals die laatste zijn heel gespecialiseerd: hij groeit alleen op Rhododendronbladeren, en dan ook alleen nog maar bij heel schone lucht en en voldoende vochtigheid. Eikenmos (komt ook op andere bomen voor) wordt zelfs gebruikt in parfums en cosmetica (maar pas op het kan allergische reacties veroorzaken). Ga eens op inventarisatietour in uw eigen tuin, vaak hoeft u er de stoel niet eens voor uit. Er worden, ook in Nederland, nog altijd nieuwe soorten gevonden.
Voor wie meer wil weten over deze wonderlijke miniwerelden is er een speciale fotogids verschenen: “Kennismaken met korstmossen”, van Arie van den Bremer en Leo Spier, KNNV . Er is ook een prachtige determinatie app voor je mobiele telefoon: verspreidingsatlas.nl. Kun je ook nog meewerken aan het in kaart brengen van de soorten.

Iris